تاثیر مخارج دولت بر بهره‏وری نیروی کار در اقتصاد ایران

کارایی و بهره‏وری مفاهیمی‏اند که تعیین‏کننده نسبت‏های ورودی و خروجی یک سیستم اقتصادی است. ارتقای بهره‏وری بر پدیده‏های اصلی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه نظیر کاهش تورم، افزایش سطح رفاه عمومی، افزایش سطح اشتغال و توان رقابت سیاسی و مانند این‏ها تاثیرات وسیعی دارد. بنابراین به‏دلیل نقش و حجم وسیع دولت در اقتصاد ایران در این ‏پایان‏نامه سعی در تبیین تاثیر مخارج دولت بر بهره‏وری نیروی‏کار می‏شود. هدف این پژوهش بررسی تاثیر مخارج مصرفی و سرمایه‏ای دولت بر بهره‏وری نیروی‏کار در اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1350-1386 می‏باشد. برای این منظور از مدل var و vecm استفاده می‏شود. پس از برآورد مدل، با استفاده از توابع واکنش آنی، اثر هر یک از شوک‏های وارده از طرف سهم مخارج مصرفی و سرمایه‏ای دولت از تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه، سرمایه‏گذاری بخش‏خصوصی، دستمزد حقیقی، مالیات بر حقوق و دستمزد و درجه بازبودن اقتصاد بر بهره‏وری نیروی‏کار مورد بررسی قرار می‏گیرد. سپس، با به‏کارگیری روش تجزیه واریانس سهم هریک از شوک‏ها در ایجاد نوسانات در بهره‏وری نیروی‏کار محاسبه می‏شود. نتایج حاصل نشان می‏دهد که سهم مخارج مصرفی و سرمایه‏ای دولت از تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه از لحاظ آماری دارای تاثیر معناداری بر بهره‏وری نیروی‏کار می‏باشند. به‏علاوه، سهم مخارج مصرفی دولت از تولید ناخالص داخلی دارای تاثیر منفی بر بهره‏وری نیروی‏کار می‏باشد و سهم مخارج سرمایه‏ای دولت از تولید ناخالص داخلی دارای تاثیر مثبت بر بهره‏وری نیروی‏کار است. افزون‏براین، سرمایه‏گذاری بخش‏خصوصی و درجه بازبودن اقتصاد دارای اثر مثبت بر بهره‏وری نیروی‏کار می‏باشند و دستمزد حقیقی و مالیات بر حقوق و دستمزد تاثیر منفی بر بهره‏وری نیروی‏کار دارند.